Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego

ŚWIATOWY DZIEŃ ZDROWIA PSYCHICZNEGO

obchodzony jest 10 października.

Zdrowie psychiczne oznacza brak objawów zaburzeń psychicznych. Oznacza też harmonię w obrębie struktury osobowości, równowagę ze środowiskiem społecznym, dobre samopoczucie, zdolność do pracy, miłości i działalności twórczej.

Choroby psychiczne występowały zawsze. Różne było podejście społeczeństw wobec osób chorych psychicznie. Mimo postępu medycyny i większej samoświadomości ludzi, zaburzenia zdrowia psychicznego występują i będą nadal obecne, tym bardziej, że cywilizacja niesie ze sobą duże obciążenia i zagrożenia, a tempo życia nie sprzyja walce ze stresem i równowadze emocjonalnej.

Choroba zawsze niesie ze sobą cierpienie. Chory psychicznie cierpi często podwójne: z powodu istoty choroby, ale też z powodu odrzucenia przez innych.

Ludzie wobec chorych psychicznie często przybierają postawę unikającą lub odrzucającą. Istnieje wiele stereotypów i uprzedzeń powodujących napiętnowanie osób z zaburzeniami psychicznymi i odsuwanie ich na boczny tor życia społecznego. Myślimy często obronnie – „Mnie to nie dotyczy”, „Nas to nie spotka”. Takie nastawienie wynika przede wszystkim z naszego lęku i niewiedzy. Jednak choroba lub kryzys psychiczny może dotknąć także nas, naszych bliskich, znajomych, sąsiadów.

Osoby dotknięte chorobą psychiczną potrzebują przede wszystkim zrozumienia i akceptacji, tolerancji wobec ich odmienności, wsparcia rodziny, włączenia w życie społeczne, umożliwienia aktywności zawodowej i realizowania siebie.

Choroba psychiczna nie unicestwia talentów i możliwości twórczych, czasami nawet je ubogaca (przykładami są: malarz holenderski Vincent Van Gogh, dramaturg August Strindberg, światowej sławy tancerz Wacław Niżyński, matematyk John Nash – bohater filmu „Piękny umysł”, pisarka Wirginia Woolf).

Pomocą profesjonalną i wsparciem powinna być objęta także rodzina chorego (w zakresie psychoedukacji, radzenia sobie ze stresem i różnymi trudnymi sytuacjami, możliwości szukania pomocy, sposobów rehabilitacji osób chorych itd.).

Ważnym etapem – po wyrównaniu stanu chorego lekami – są oddziaływania psychoterapeutyczne, socjoterapia, rehabilitacja społeczna i zawodowa (odbywająca się w Poradniach Zdrowia Psychicznego, Klubach Pacjenta, w Warsztatach Terapii Zajęciowej, Ośrodkach Dziennego Pobytu).

Kryzysami psychicznymi, jak już wyżej wspomniałam, zagrożone mogą być osoby z najbliższego nam otoczenia, również dzieci i młodzież. Dobrze jest więc znać i umieć odczytywać niepokojące sygnały, aby wcześnie otoczyć młodych ludzi wsparciem i opieką oraz skierować do odpowiedniego specjalisty (mogą to być zmiany w nastroju, pobudzenie lub wycofanie, wypowiadanie niepokojących lub dziwnych sądów, izolowanie się i rezygnacja z dotychczasowych aktywności, trudności w kontakcie emocjonalnym i werbalnym, zmiany w wyglądzie, problemy ze snem i apetytem, sygnalizowanie lęków, problemy z koncentracją). Pierwsza pomoc może zostać udzielona np. w Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej (w Nakle lub w Szubinie), w Punktach Interwencji Kryzysowej (działających przy PCPR lub MOPS), przez lekarza pierwszego kontaktu. Nasza Poradnia, jak co roku, organizuje w szkołach ponadpodstawowych w październiku jednodniowe punkty konsultacyjne. W czasie dyżuru psycholodzy, pedagodzy i psychoterapeuta udzielać będą porad uczniom, ale także rodzicom i nauczycielom – zapraszamy.

Wiek dojrzewania jest bardzo trudnym okresem zarówno dla rodziców, jak i dla młodzieży. Niesie ze sobą wiele niewiadomych, sprzeczności, napięć, niebezpieczeństw. Młody człowiek poszukuje swojej tożsamości, ma często problemy z zaakceptowaniem siebie i zachodzących w nim zmian. Eksperymentuje, wystawia na próbę otoczenie sprawdzając, na ile jest akceptowany i kochany. Przeżywa konflikt pomiędzy potrzebą doznawania miłości i akceptacji w rodzinie, a potrzebą niezależności i samostanowienia o sobie. Doznaje ogromnych rozterek i cierpi z powodu braku akceptacji w grupie rówieśniczej. Znaczna wrażliwość, bogactwo życia uczuciowego, nasilenie napięć i emocji przy licznych wymaganiach otoczenia, stresogennych sytuacjach związanych z nauką i rywalizacją, koniecznością podejmowania ważnych decyzji – powodują stany przeciążenia i niebezpieczeństwo zachwiania równowagi psychicznej. Jednocześnie młodzież przybiera często maski, chowa się pod skorupą obojętności lub demonstruje zachowania prowokacyjne, których rodzice i wychowawcy nie potrafią rozszyfrować i reagują na to, co widzą. Zamykają w ten sposób drogę pomocy dla siebie i cierpią w samotności. Niekiedy proces ten może doprowadzić do tragicznych konsekwencji.

Zachęcam więc wszystkich – młodzież i dorosłych, niezależnie od pełnionej roli życiowej i sytuacji rodzinnej do dbania o własną oraz innych kondycję psychiczną i dobre samopoczucie.

Drogi Czytelniku! Troszcz się o siebie (jeśli będziesz szczęśliwy i zaakceptujesz siebie – twoje relacje z innymi będą lepsze i bogatsze).

A oto kilka rad, które możesz wykorzystać:

  1. Dbaj o zdrowie somatyczne, dobrze się odżywiaj, przeznacz odpowiednią ilość czasu na sen i odpoczynek.
  2. Uprawiaj sport (obojętnie jaki), spaceruj i przebywaj na świeżym powietrzu.
  3. Rozwijaj swoje zainteresowania, hobby, miej kontakt ze sztuką (słuchaj muzyki, idź do kina lub teatru, jeśli potrafisz lub nawet nie masz talentu, ale lubisz – sam maluj lub śpiewaj).
  4. Zwolnij tempo życia, zatrzymaj się na chwilę, może warto czasami dokonać wyboru i skupić się na tym, co jest najważniejsze – rodzinie, uczuciach.
  5. Unikaj czarnowidztwa, generalizowania i patrzenia na świat przez ciemne okulary (kiedy jesteśmy w dołku psychicznym mamy tendencje do przypominania sobie wszystkich naszych porażek i nieszczęść pogrążając się przez to coraz bardziej, a np. w czasie kłótni małżeńskiej rozpoczętej od konkretnego powodu wytykamy sobie nawzajem żale z kilku lat wstecz).
  6. Naucz się trafnie oceniać skalę problemu (wyobraź sobie, jakie znaczenie dane wydarzenie lub niepowodzenie będzie miało za tydzień, za rok, za 10 lat….).
  7. Bądź dla siebie przyjacielem, sprzymierzeńcem, a nie krytykiem i wrogiem.
  8. Naucz się rozpoznawać własne potrzeby i przeżywane emocje oraz komunikować je innym. Masz prawo do dbania o siebie i przyjmowania pomocy od innych.
  9. Zaakceptuj siebie, nie musisz być idealny. Stawiaj sobie realne wymagania. Naucz się wybaczać sobie, a błędy traktuj, jako okazję do uczenia się.
  10. Dbaj o dobre relacje z ludźmi – rodziną, przyjaciółmi, współpracownikami. Ze swoimi dziećmi i współmałżonkiem rozmawiaj, rozmawiaj, rozmawiaj….
  11. Naucz się realnie oceniać swoje możliwości i  mówić „Nie”, unikaj przeciążenia i brania na siebie zbyt wielu obowiązków.
  12. Rozwijaj w sobie poczucie humoru, umiejętność czerpania radości z drobiazgów.
  13. Szukaj wsparcia u innych w przypadku nadmiernego przeciążenia lub przeżywania krytycznych wydarzeń.
  14. Staraj się żyć w harmonii z przyrodą (kiedy ostatni raz zauważyłeś np., jak niebieskie jest niebo, że zakwitły kwiaty, a ptaki tak pięknie śpiewają?……..).

EWA BURZYŃSKA, PSYCHOLOG  POWIATOWEJ PORADNI PSYCHOLOGICZNO – PEDAGOGICZNEJ

W NAKLE NAD NOTECIĄ