Depresja jest tak powszechna, jak zwykłe przeziębienie. Może być tak

lekka, że ledwie zasługuje na swą nazwę… lub, na drugim końcu,

może niemal całkowicie sparaliżować działanie.

Myra Chave- Jones

Depresja, czyli – kiedy nie można  „wziąć się w garść”.

23 lutego obchodzimy Międzynarodowy Dzień Walki z Depresją.

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) depresja jest w tej chwili jednym

z pięciu najpoważniejszych problemów zdrowotnych na świecie. Dotyka ona nie tylko chorego, ale

i jego rodzinę, przyjaciół i współpracowników.

Pomimo, że mówi się o depresji coraz częściej, nadal, jako społeczeństwo mało o niej wiemy. Skutkuje to często niezrozumieniem przez otoczenie, a i sami chorzy nie zdają sobie sprawy z tego, co się z nimi dzieje.

Warto pamiętać, że depresja jest chorobą. Nie mylmy jej z objawami stresu, smutkiem, choć może on być jednym z objawów.

Depresja  występuje na różnych poziomach. Charakteryzują ją np.:  obniżony  nastrój, zmniejszenie zainteresowań i zdolności do przeżywania przyjemności, problemy ze snem i łaknieniem, poczucie winy, spadek sprawności myślenia i koncentracji, mogą pojawiać się myśli rezygnacyjne

i o samobójstwie, poczucie zmęczenia lub braku energii, obniżone poczucie własnej wartości, trudności z podejmowaniem decyzji.

Zwykliśmy myśleć o depresji, jako o dolegliwości ludzi dorosłych. Tymczasem prawda jest taka, że wskaźniki rozpowszechnienia zaburzeń depresyjnych u dzieci i młodzieży rosną.

Na depresję w tych grupach wiekowych mogą wskazywać:

• obniżony nastrój- poczucie smutku, bycia nieszczęśliwym, płaczliwość, niezdolność

do przeżywania radości, ale także irytacja oraz

• samoobwinianie się – poczucie bycia nieatrakcyjnym, głupim, pragnienie ucieczki z domu, myśli lub czyny samobójcze,

a także:

• zachowania agresywne- kłótliwość, nieuznawanie autorytetów, napady wściekłości, wrogość,
• zmiany w funkcjonowaniu szkolnym- utrata zainteresowania przedmiotami oraz pozaszkolną aktywnością,
• zaburzenia socjalizacji – brak uczestnictwa  w aktywności grupy rówieśniczej,

wycofywanie się z kontaktów społecznych, utrata przyjaciół

• zmiany postaw wobec szkoły – nieobecności na zajęciach, brak czerpania radości z aktywności szkolnej,
• dolegliwości fizyczne- bóle brzucha, głowy, mięśniowe,
• utrata energii- utrata zainteresowania tym, co dotychczas było przedmiotem troski, męczliwość,
• zmiany apetytu lub/i zmiany masy ciała.

Często podłożem zachowań ryzykownych, korzystania z alkoholu i narkotyków są symptomy depresyjne.

Warto pamiętać, iż u wielu dzieci dominującym stanem jest nastrój drażliwy, a nie depresyjny. Wysokie jest też ryzyko podjęcia  próby samobójczej, szczególnie u młodych ludzi mających problemy  z kontrolą zachowań, impulsywnych.

Na depresję dziecięcą szczególnie narażone są też dzieci, które doświadczyły straty – zmarł jeden z ich rodziców, kolega lub członek bliskiej rodziny, do którego były przywiązane. W grupie ryzyka znajdują się też dzieci cierpiące na zaburzenia uczenia się, uwagi lub zachowania.

Jeżeli  zachowanie dziecka nas zaniepokoi, warto podjąć następujące działania:

• usiąść spokojnie z dzieckiem, poświęcić mu więcej czasu niż zwykle, poobserwować, porozmawiać, zapytać czy czym się nie martwi,
• w  wyrażaniu uczuć dziecku może pomóc sztuka – rysowanie, malowanie, śpiew, taniec,
• jeżeli podejrzewamy, iż dziecko wini się za jakąś sytuację, za którą nie powinno (np. dotyczącej relacji pomiędzy rodzicami) należy go przekonać, iż nie ponosi za to odpowiedzialności i próbować odbarczyć z powstałego poczucia winy,
• nie krzyczeć na dziecko dlatego, że ciężko mu się zmobilizować do odrabiania lekcji albo prac domowych czy z powodu, że zachowuje się jakby nie słuchało  tego, co się do niego mówi,
• udać się do psychologa lub/i do psychiatry ,
• traktować poważnie wszelkie zapowiedzi samobójstwa. Istnieje powszechne przekonanie, że jeśli człowiek  mówi głośno o samobójstwie – nie popełni go. To nieprawda.

W przypadku dzieci i młodzieży osobami, które jako pierwsze mogą zauważyć niepokojące objawy – są rodzice, ale też nauczyciele. Pamiętajmy, że dzieci same rzadko zgłaszają się z prośbą

o pomoc, dlatego ważne są działania dorosłych, ich wiedza oraz wrażliwość.

Przyczyn depresji należy upatrywać w splocie czynników psychologicznych – doświadczeniach wczesnodziecięcych, naszych przekonań o sobie i świecie, czynników fizjologicznych –  chorób, zaburzeń równowagi hormonalnej, oraz wydarzeń życiowych- utracie bliskich, zmianie warunków życia, itp.

Przede wszystkim należy pamiętać, że depresja nie jest ani lenistwem, ani widzimisię człowieka, nie jest też karą. Jest chorobą, którą można i trzeba leczyć. Depresję leczy psychiatra, do którego nie trzeba mieć skierowania. Zwlekanie z podjęciem leczenia nasila objawy choroby i utrudnia uzyskanie trwałej poprawy.

Warto przeczytać:

1. Antoni Kępiński „Psychopatologia nerwic”
2. Sue Atkinson „Jak wydobyć się z depresji”
3. Martin E.P. Seligman „ W małym ciele duży zuch. Skuteczny program zapobiegania depresji u dzieci”

W powiecie nakielskim  można znaleźć pomoc:

Dla dorosłych:

• PZP w Nakle (ul. Mickiewicza 7)
• PZP w Szubinie
• ZOZ Medicus

Dla dzieci i młodzieży:

• Powiatowa Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna w Nakle nad Notecią oraz jej Filia w Szubinie (szczegółowe informacje o poradniach można znaleźć na stronie internetowej www.ppppnaklo.pl)

Psycholog udziela porad także w Punkcie Interwencji Kryzysowej przy PCPR w Nakle (poniedziałki, wtorki i środy w godzinach 15-17).