Historia Dnia Dziecka

Przesłanką dla wprowadzenia Międzynarodowego Dnia Dziecka była Światowa Konferencja na Rzecz Dobra Dzieci, która odbyła się w Genewie w 1925 r. Oficjalnie jednak święto Dnia Dziecka trafiło na karty kalendarza w roku 1955, w wyniku decyzji podjętej rok wcześniej przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych. Dzień ten miał symbolizować gwarancję realizacji praw dziecka w każdej społeczności, wzmacniać wiedzę i świadomość społeczeństwa w tej kwestii oraz promować idee braterstwa, zrozumienia i międzynarodowej wspólnoty. W związku z tym zalecono wszystkim państwom członkowskim organizowanie obchodów Dnia Dziecka, dając im jednocześnie swobodę w wyborze daty święta, która byłaby powiązana historycznie i kulturowo z dziećmi. Wobec powyższego, także ONZ 20 listopada w rocznicę uchwalenia Deklaracji Praw Dziecka i Konwencji o Prawach Dziecka świętuje Powszechny Dzień Dziecka.

Dzień Dziecka w Polsce

Pierwsze wzmianki o Dniu Dziecka w Polsce sięgają roku 1929. W owym czasie z inicjatywy Polskiego Komitetu Opieki nad Dzieckiem dzień 22 września stał się nieoficjalnym Świętem Dziecka. Tego dnia po mszach w kościołach zamiast sztywnego toku zajęć odbywały się akademie, zabawy na świeżym powietrzu i wycieczki, w czasie których rozdawano słodycze. Zmiany nastąpiły w 1950 roku. Od tego czasu w Polsce i innych ówczesnych państwach tzw. bloku socjalistycznego Dzień Dziecka obchodzony jest 1 czerwca.  Po raz pierwszy zorganizowano go w związku z akcją zbierania podpisów pod Apelem sztokholmskim, co częściowo miało wydźwięk polityczny. Obecnie jest to rodzinny czas pełen przyjemności i nieskrępowanej zabawy. Świętowaniu towarzyszą wycieczki do Zoo, parku, wspólne granie w gry planszowe oraz obdarowywanie prezentami. Co warto podkreślić, od 1994 roku w Warszawie obraduje Sejm Dzieci i Młodzieży, gdzie najmłodsi zasiadają w parlamencie i prowadzą rozmowy, poruszając ważne dla nich kwestie.

Dzień Dziecka na świecie

Na różnorodność świąt i sposobów ich obchodzenia mają wpływ narody i kultury, regiony, społeczności lokalne i rodziny. Stąd też Dzień Dziecka w różnych krajach przebiega w różny sposób, pod innymi datami, często nawiązując do wielowiekowej tradycji.

We Francji i we Włoszech dzieci obchodzą swoje święto w zimowej otoczce – 6 stycznia, jako Dzień Rodziny. Nawiązuje on do Święta Trzech Króli, którzy to przybyli do betlejemskiej stajenki, by oddać pokłon Dzieciątku Jezus i złożyć mu dary. W związku z tym nieodłącznym elementem celebrowania tego święta jest obdarowywanie dzieci drobnymi upominkami i papierowymi koronami „króla” lub „królowej”. Tego dnia cała rodzina gromadzi się, by wspólnie przysiąść do suto zastawionego stołu. Warto nadmienić, że najbardziej wyczekiwane podczas uroczystej kolacji jest tradycyjne ciasto z wróżbą.

W Turcji obchody Dnia Dziecka przypadają 23 kwietnia. Jest to jednocześnie Narodowy Dzień Suwerenności. Idea połączenia tych dwóch świąt pochodzi od założyciela Republiki Turcji Mustafy Kemala Atatürka, który wyrażał przekonanie, iż przyszłość kraju leży w rękach młodego pokolenia. W tym dniu na terenie całej Turcji organizowane są liczne parady, spektakle, koncerty, w trakcie których dzieci ubrane w stroje narodowe z kolorowo pomalowanymi twarzami tańczą, śpiewają i puszczają latawce.

W kulturze Japończyków Dzień Dziecka jest istotnym wydarzeniem z bogatą wielowiekową tradycją. Pierwotnie przez setki lat 5 maja pod nazwą Tango-no Sekku obchodzone było święto chłopców natomiast 3 marca Hina-matsuri, jako Święto Lalek dedykowane było japońskim dziewczynkom. Oficjalnie natomiast w wyniku decyzji rządu kilka lat po drugiej wojnie światowej w 1948 roku ogłoszono dzień 5 maja Dniem Dziecka, przyjmując nazwę Kodomo-no Hi. Nie mniej jednak w świadomości Japończyków bohaterami Komodo-no Hi są chłopcy i to im w głównej mierze podporządkowane są lokalne zwyczaje. Tego dnia nad dachami japońskich domów podziwiać można powiewające na wietrze, trzepiące, kolorowe koi-nobori przypominające kształtem rybę-karpia, który symbolizować ma siłę, odwagę, męstwo i determinację. Ponadto zgodnie ze starojapońskimi wierzeniami karp dąży do przemiany w smoka, uznawanego za symbol dobroci. Jedną z tradycji jest również rytualna kąpiel w wodzie  z liśćmi shōbu, która według wierzeń gwarantowała odrzucenie sił nieczystych. Ważną częścią celebrowania tego święta są specjalne przygotowane potrawy i tradycyjne słodycze, wśród których królują różne rodzaje ciasteczek ryżowych.

W Paragwaju Dzień Dziecka wzbudza zgoła odmienne uczucia i emocje aniżeli w innych częściach świata. Wiąże się to ze wspomnieniem paragwajskich dzieci, które stawiając czoło doskonale uzbrojonej i wyszkolonej armii poniosły śmierć w bitwie o Acosta Nu w 1869 roku. Ku pamięci tej bezwzględnej, krwawej bitwy, w Paragwaju 16 sierpnia ustanowiono świętem najmłodszych obywateli. Stąd też ze względu na pamięć o ich bohaterskiej postawie dzień ten poświęcony jest modlitwie, refleksji i zadumie, a uroczystości mają wzniosły oraz poważny charakter.

Korzenie Dnia Dziecka w Niemczech sięgają wydarzeń, które miały miejsce po II wojnie światowej, a dokładniej w następstwie podziału kraju. Wówczas to w czasie istnienia Republiki Federalnej Niemiec dzień świętowania pod nazwą „Uniwersalny Dzień Dzieci” przypadał na 20 września, natomiast w Niemieckiej Republice Demokratycznej, tak jak w innych krajach socjalistycznych „Międzynarodowy Dzień Dziecka” obchodzony był 1 czerwca. Wprawdzie po zburzeniu muru berlińskiego i zjednoczeniu Niemiec w 1990 roku oficjalnie świętuje się Dzień Dziecka 20 września, to w społecznej opinii święto najmłodszych obchodzone jest dwa razy w roku. Jest to czas, którego celebrowanie przyjmuje ciepły i rodzinny charakter. Wówczas to w centrum zainteresowania rodziców są ich dzieci i to im poświęca się całą uwagę.  Z tego względu organizowane są liczne wydarzenia, które w głównej mierze dostarczyć mają dzieciom rozrywkę.

W tej różnorodności działań podejmowanych w związku z Dniem Dziecka, obchodzonym niemalże na całym świcie, tkwi pewna wspólna idea. Ten dzień, którego głównym adresatem są dzieci, szczególnie podkreśla potrzebę poszanowania ich praw i potrzeb oraz wspierania ich rozwoju na każdej płaszczyźnie.

Małgorzata Borkowiak