10-tego października obchodzony jest  ŚWIATOWY DZIEŃ ZDROWIA PSYCHICZNEGO, dlatego też Poradnia każdego roku w październiku organizuje jednodniowe Punkty Konsultacyjne w szkołach ponadgimnazjalnych oferując wsparcie dla uczniów, rodziców i nauczycieli.

W tym roku psycholodzy, pedagodzy oraz socjoterapeuta udzielili łącznie 49 porad dla młodzieży oraz 9 dla dorosłych. Coroczne wizyty w szkołach są odpowiedzią na zgłaszane potrzeby potwierdzone  naszymi własnymi obserwacjami. Chcemy być bliżej szkoły i uczniów, ułatwić dostęp do specjalistów, zachęcić do szukania pomocy, a także upowszechniać wiedzę na temat zdrowia psychicznego oraz wzmacniać świadomość potrzeby wsparcia w przypadku wystąpienia trudności i wyzwań, z którymi sobie nie radzimy.

Zdrowie psychiczne oznacza brak objawów zaburzeń psychicznych. Oznacza też harmonię w obrębie struktury osobowości, równowagę ze środowiskiem społecznym, dobre samopoczucie, zdolność do pracy, miłości i działalności twórczej. Choroby psychiczne występowały zawsze. Różne było podejście społeczeństw wobec osób chorych psychicznie. Mimo postępu medycyny i większej samoświadomości ludzi, zaburzenia zdrowia psychicznego występują i będą nadal obecne, tym bardziej, że cywilizacja niesie ze sobą duże obciążenia i zagrożenia, a tempo życia nie sprzyja walce ze stresem i równowadze emocjonalnej. Choroba zawsze niesie ze sobą cierpienie. Chory psychicznie cierpi często podwójne: z powodu istoty choroby, ale też z powodu odrzucenia lub niezrozumienia przez innych.

Ludzie wobec chorych psychicznie często przybierają postawę unikającą lub odrzucającą. Istnieje wiele stereotypów i uprzedzeń powodujących napiętnowanie osób z zaburzeniami psychicznymi i odsuwanie ich na boczny tor życia społecznego. Myślimy często obronnie – „Mnie to nie dotyczy”, „Nas to nie spotka”. Takie nastawienie wynika przede wszystkim z naszego lęku i niewiedzy. Jednak choroba lub kryzys psychiczny może dotknąć także nas, naszych bliskich, znajomych, sąsiadów.

Ludzie dotknięci chorobą psychiczną potrzebują przede wszystkim zrozumienia i akceptacji, tolerancji wobec ich odmienności, wsparcia rodziny, włączenia w życie społeczne, umożliwienia aktywności zawodowej i realizowania siebie. Choroba psychiczna nie unicestwia talentów i możliwości twórczych, czasami nawet je ubogaca (przykładami są: malarz holenderski Vincent Van Gogh, dramaturg August Strindberg, światowej sławy tancerz Wacław Niżyński, matematyk John Nash – bohater filmu „Piękny umysł”, pisarka Wirginia Woolf).

Pomocą profesjonalną i wsparciem powinna być objęta także rodzina chorego (w zakresie psychoedukacji, radzenia sobie ze stresem i różnymi trudnymi sytuacjami, możliwości szukania pomocy, sposobów rehabilitacji osób chorych itd.).

Ważnym etapem – po wyrównaniu stanu chorego lekami – są oddziaływania psychoterapeutyczne, socjoterapia, rehabilitacja społeczna i zawodowa (odbywająca się w Poradniach Zdrowia Psychicznego, Klubach Pacjenta, w Warsztatach Terapii Zajęciowej, Ośrodkach Dziennego Pobytu).

Kryzysami psychicznymi, jak już wyżej wspomniałam, zagrożone mogą być osoby z najbliższego nam otoczenia, również dzieci i młodzież. Dobrze jest więc znać i umieć odczytywać niepokojące sygnały, aby wcześnie otoczyć młodych ludzi wsparciem i opieką oraz skierować do odpowiedniego specjalisty (mogą to być zmiany w nastroju, pobudzenie lub wycofanie, wypowiadanie niepokojących lub dziwnych sądów, izolowanie się i rezygnacja z dotychczasowych aktywności, trudności w kontakcie emocjonalnym i werbalnym, zmiany w wyglądzie, problemy ze snem i apetytem, sygnalizowanie lęków, problemy z koncentracją). Pierwsza pomoc może zostać udzielona np. w Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej (w Nakle lub w Szubinie), w Punktach Interwencji Kryzysowej (działających przy PCPR lub MOPS), przez lekarza pierwszego kontaktu.

Wiek dojrzewania jest bardzo trudnym okresem zarówno dla rodziców, jak i dla młodzieży. Niesie ze sobą wiele niewiadomych, sprzeczności, napięć, niebezpieczeństw. Młody człowiek poszukuje swojej tożsamości, ma często problemy z zaakceptowaniem siebie i zachodzących w nim zmian. Eksperymentuje, wystawia na próbę otoczenie sprawdzając, na ile jest akceptowany i kochany. Przeżywa konflikt pomiędzy potrzebą doznawania miłości i akceptacji w rodzinie, a potrzebą niezależności i samostanowienia o sobie. Doznaje ogromnych rozterek i cierpi z powodu braku akceptacji w grupie rówieśniczej. Znaczna wrażliwość, bogactwo życia uczuciowego, nasilenie napięć i emocji przy licznych wymaganiach otoczenia, stresogennych sytuacjach związanych z nauką i rywalizacją, koniecznością podejmowania ważnych decyzji – powodują stany przeciążenia i niebezpieczeństwo zachwiania równowagi psychicznej. Jednocześnie młodzież przybiera często maski, chowa się pod skorupą obojętności lub demonstruje zachowania prowokacyjne, których rodzice i wychowawcy nie potrafią rozszyfrować i reagują na to, co widzą. Zamykają w ten sposób drogę pomocy dla siebie i cierpią w samotności. Niekiedy proces ten może doprowadzić do tragicznych konsekwencji.

Zachęcam więc wszystkich – młodzież i dorosłych, niezależnie od pełnionej roli życiowej i sytuacji rodzinnej do dbania o własną oraz innych kondycję psychiczną i dobre samopoczucie.

Drogi Czytelniku! Troszcz się o siebie (jeśli będziesz szczęśliwy i zaakceptujesz siebie – twoje relacje z innymi będą lepsze i bogatsze).

A oto kilka rad, które możesz wykorzystać:

• Dbaj o zdrowie somatyczne, dobrze się odżywiaj, przeznacz odpowiednią ilość czasu na sen i odpoczynek.
• Uprawiaj sport (obojętnie jaki), spaceruj i przebywaj na świeżym powietrzu.
• Rozwijaj swoje zainteresowania, hobby, miej kontakt ze sztuką (słuchaj muzyki, idź do kina lub teatru, jeśli potrafisz lub nawet nie masz talentu, ale lubisz – sam maluj lub śpiewaj).
• Zwolnij tempo życia, zatrzymaj się na chwilę, może warto czasami dokonać wyboru i skupić się na tym, co jest najważniejsze – rodzinie, uczuciach.
• Unikaj czarnowidztwa, generalizowania i patrzenia na świat przez ciemne okulary (kiedy jesteśmy w dołku psychicznym mamy tendencje do przypominania sobie wszystkich naszych porażek i nieszczęść pogrążając się przez to coraz bardziej, a np. w czasie kłótni małżeńskiej rozpoczętej od konkretnego powodu wytykamy sobie nawzajem żale z kilku lat wstecz).
• Naucz się trafnie oceniać skalę problemu (wyobraź sobie, jakie znaczenie dane wydarzenie lub niepowodzenie będzie miało za tydzień, za rok, za 10 lat….).
• Bądź dla siebie przyjacielem, sprzymierzeńcem, a nie krytykiem i wrogiem.
• Naucz się rozpoznawać własne potrzeby i przeżywane emocje oraz komunikować je innym. Masz prawo do dbania o siebie i przyjmowania pomocy od innych.
• Zaakceptuj siebie, nie musisz być idealny. Stawiaj sobie realne wymagania. Naucz się wybaczać sobie, a błędy traktuj, jako okazję do uczenia się.
• Dbaj o dobre relacje z ludźmi – rodziną, przyjaciółmi, współpracownikami. Ze swoimi dziećmi i współmałżonkiem rozmawiaj, rozmawiaj, rozmawiaj….
• Naucz się realnie oceniać swoje możliwości i mówić „Nie”, unikaj przeciążenia i brania na siebie zbyt wielu obowiązków.
• Rozwijaj w sobie poczucie humoru, umiejętność czerpania radości z drobiazgów.
• Szukaj wsparcia u innych w przypadku nadmiernego przeciążenia lub przeżywania krytycznych wydarzeń.
• Staraj się żyć w harmonii z przyrodą (kiedy ostatni raz zauważyłeś np., jak niebieskie jest niebo, że zakwitły kwiaty, a ptaki tak pięknie śpiewają?……..).

EWA BURZYŃSKA

PSYCHOLOG  POWIATOWEJ PORADNI PSYCHOLOGICZNO – PEDAGOGICZNEJ

W NAKLE NAD NOTECIĄ